Danh ngôn tình yêu: Hãy để cho người chết đi tìm sự bất tử trong danh vọng và những người sống đi tìm sự bất tử trong tình yêu.
Sử dụng trình duyệt 
Đó là một trong hàng trăm những căn nhà mái lá, vách đất thuộc công xã mới được xây dựng, từng dãy chạy dài dưới chân núi. Những căn nhà này dành làm nơi trú ngụ cho những thị dân Phnom Penh bị xua đuổi ra khỏi thành phố sau khi lực lượng Khmer Đỏ lên nắm chính quyền ở Campuchia. Bên trong, nhà nào cũng giống nhà nào, được bày biện đơn giản, một vài vật dụng như bàn ghế, giường được đóng bằng gỗ tạp sơ sài. Duy có khung ảnh bán thân của lãnh tụ Pon Pot treo nơi được coi là trang trọng nhất, tạo nên một sự tương phản lạ lùng. Công xã đang chìm dần trong bóng đêm. Riêng trong nhà của vợ chồng Suvantha, ngọn đèn dầu đặt trên bàn hắt ánh sáng lù mù. Bên dưới, một bếp lửa cháy bập bùng. Bé Thanakri đang nằm trên giường. Chay Bofa ngồi cạnh con gái, ru con bằng giọng hát trầm buồn:…Con ngủ đi đừng khócCơm nguội với mật ong
Ăn rồi con đi chơiĐi gần đừng đi xa …Lời ru miên man, diệu vợi hòa với tiếng côn trùng, tiếng ếch nhái kêu đêm. Bé Thanakri đã yên ngủ. Bé không còn nghe những lời ru ai oán của mẹ. Chị vẫn tiếp tục hát, mà không biết hát để làm gì. Chị thoáng nhớ hôm nào, đoàn người rồng rắn trên đường ra khỏi thành phố như những bóng ma lầm lũi đi về nơi vô định, trong đó có gia đình chị. Chị không làm sao quên được ánh mắt của những người đồng hành, hình như họ không che giấu nỗi hoài nghi hay thất vọng, nỗi sợ hãi hay chịu đựng khác nhau. Những gì đó đã luôn ám ảnh chị cho đến tận bây giờ. Chị tiếp tục hát, vẫn giọng trầm buồn…*Suvantha rời khỏi giường người bệnh, đứng dậy quay về phía người chồng nói:- Cứ làm đúng lời tôi chỉ dẫn chắc chắn chị nhà sẽ khỏi bệnh. Chỉ xin gia đình giữ kín đừng cho ai biết tôi đã chữa trị cho chị là được rồi.Người chồng nhìn Suvantha, giọng như nghẹn lại:- Chúng tôi không biết lấy gì để tạ ơn cứu sinh của bác sĩ, lòng dạ nào lại hại bác sĩ.Suvantha xua tay:- Khi hoạn nạn có nhau, đừng quan tâm đến ân nghĩa. Tôi phải về đây!Người chồng nói nhỏ:- Bác sĩ đợi tôi xem chừng bọn chúng có theo dõi không đã rồi hãy đi.Suvantha gật đầu, người chồng bước ra ngoài, nhìn theo những ngả tắt, nghe ngóng, rồi quay vào nhà nói với Suvantha:- Bác sĩ có thể đi được rồi.Suvantha lặng lẽ bước ra, lẻn vào đêm tối tìm đường trở về nhà. Những ngỏ tắt đã trở nên quá quen thuộc đối với anh. Anh hiểu cuộc sống của anh hoàn toàn không có lối thoát, anh là kẻ bị đày ải trong địa ngục trần gian này, nhưng dù sao cuộc sống của anh cũng có ý nghĩa. Anh tâm nguyện phải làm tất cả những gì mà một bác sĩ như anh có thể làm được trong hoàn cảnh này để bớt đi nỗi đau của những người cùng cảnh ngộ, sống chung quanh anh.* Bé Thanakri đã ngủ say. Chay Bofa nhìn đăm đăm vào khoảng tối trước mặt. Chị mơ thấy mình đang múa trên sân khấu. Đôi cánh tay Chay Bofa uốn lượn nhịp nhàng, đôi bàn tay, rồi những ngón tay duỗi ra, gập lại giao hòa với tư thế của thân thể và đôi chân, tỏa ra từ những cảm xúc của âm thanh…Chay Bofa đang thể hiện hình tượng của nàng Seda trong vũ kịch mà chị đã một thời vang tiếng. Nhưng trong khi Seda đang hân hoan giữa một thiên nhiên khoáng đạt, nàng không hề hay biết rằng vua quỷ Riep vừa xuất hiện. Hắn khao khát trước vẻ đẹp tuyệt trần của nàng, và không kiềm chế nổi, hắn nhào tới bắt lấy Seda. Nàng sợ hãi, né tránh một cách vô vọng. Cuối cùng hắn đã bắt được nàng. Nàng ngã xuống…Và, lúc đó, Chay Bofa choàng tỉnh, chị hét lên thất thanh:- A! Ai cứu tôi với?Từ bên ngoài, Suvantha nghe tiếng thét chạy nhanh vào, đến bên vợ, lo lắng hỏi:- Chay Bofa! Chuyện gì vậy?Khuôn mặt Chay Bofa ướt đẫm mồ hôi, ánh mắt hiện rõ nét hoảng loạn:- Em vừa trải qua một giấc mơ khủng khiếp. Em nhớ lại em đang diễn cảnh hoàng hậu Seda bị tên vua quỷ Riep bắt cóc…Suvantha nắm lấy đôi bàn tay vợ, giọng dịu dàng: - Em bình tĩnh lại đi. Đó chỉ là một giấc mơ, mà dù là thật thì cũng chỉ là một vở diễn.Chay Bofa ngước lên, thổn thức:- Chúng ta bị đưa đến đây bao lâu rồi hả anh?Suvantha gắng gượng mỉm cười, hình như anh rất sợ khi phải trả lời câu hỏi này. Anh nhớ dưới thời Lon Nol, khi đó anh đang làm việc ở Bệnh viện Trung ương Phnom Penh, anh là một bác sĩ giải phẫu nổi tiếng, dù được ưu đãi, nhưng điều đó không làm anh bớt ray rứt và phẫn nộ. Anh đã không chịu đựng nổi sự thối nát, mục rữa của xã hội đó, và anh đã mong chờ một ngày mai công bằng và tốt đẹp hơn cho tất cả mọi người. Thế rồi, họ đã đến, đến như những nhân vật thần thoại mà anh hằng ngưỡng mộ. Dưới mắt anh thì họ là đại biểu cho những gì cao quý nhất của kiếp người- đó là phẩm giá, đạo đức, là sự công bằng, tình yêu, là lòng vị tha…là những phẩm chất đã thúc đẩy anh đến với công việc của người thầy thuốc. Anh còn nhớ hôm ấy, trong nỗi vui mừng vô hạn, hai vợ chồng anh đã thắp lên những cây nến của ngày cưới để đón mừng cuộc đổi thay lịch sư . Và ngay lúc đó, một toán Angkar đã xông vào, dùng súng và lưỡi lê xua cả gia đình anh ra khỏi nhà, đẩy đi, đi mãi cùng với hằng nghìn, hằng triệu người khác. Và rồi, trên chặng đường dài khủng khiếp đó, anh đã nhìn thấy những cảnh giết người công khai không xét xử, những xác người thối rữa bị bỏ lại, cả những người còn sống thoi thóp nằm ngổn ngang. Anh đã nghe thấy những giọt nước mắt, những lời kêu gào xé ruột, đã chứng kiến nỗi căm thù sục sôi, và chỉ thấy nỗi căm thù đó trút xuống trên đầu những người dân vô tội…- Em không nhớ thật sao?- Hình như em đã mất đi ý niệm về thời gian.- Chúng ta đã bị đuổi ra khỏi Phnom Penh hơn tám tháng rồi!- Tám tháng? Tám tháng quả thật quá dài đối với kiếp người như chúng ta hiện tại. Họ đã cướp mất mẹ và con trai chúng ta. Hằng ngày còn biết bao nhiêu người bị bắt, bị đày đọa đến chết. Chắc chẳng bao giờ em còn được trở lại nhà hát…Suvantha đau đớn gật đầu, anh nhớ lại những cảnh giết người mà anh từng chứng kiến, mà nạn nhân là những người trí thức. Họ là nhà sử học có mơ ước viết lại lịch sử của giai đoạn đang diễn ra, một nhà vật lý ,giáo sư của một trường Đại học, một luật sư ở Tòa Thượng thẩm.., những người anh tình cờ quen biết trên đường. Tất cả họ đều bị giết chỉ vì bọn chúng khám phá ra họ là những trí thức. Khác với mọi nơi trên thế giới, ở đây trí thức là một tội và kẻ có tội phải được kết án ngay không cần xét xử. Họ bị hành quyết trước mắt anh, bằng những nhát cuốc chặt vào đầu. Anh đã tận mắt chứng kiến những chiếc đầu rơi xuống, lăng lông lốc, máu văng tung tóe. Những thân phận người lạc loài, đã không được chọn lựa miền đất đầu thai, cũng không quyết định được chính cái chết của mình. Họ còn bất hạnh hơn cả cỏ cây, côn trùng…- Anh cũng vậy. Anh sẽ chẳng bao giờ được trở lại bệnh viện cầm con dao mổ trong tay. Anh đã phải che giấu tên tuổi, nghề nghiệp vì sợ bị phát hiện là một trí thức. Anh chữa bệnh mà cứ phải lén lút như một kẻ tội phạm.Chay Bofa như bừng tỉnh, nhìn chồng lo lắng:- Anh vừa đi chữa bệnh? Có cần thiết không khi điều đó đe dọa đến sinh mạng của anh? Suvantha đăm đăm nhìn đôi bàn tay của vợ, nó đã không còn giữ được vẻ thon dài xinh đẹp của một diễn viên múa Apsara thuở nào, vì phải lao động ngoài công trường từ sáng đến tối . Anh thấy thương cảm đến ứa nước mắt. Anh áp bàn tay chị lên má mình, giọng nhẹ nhàng:- Nếu anh không làm điều đó thì anh đâu còn là anh, đâu còn là người chồng mà em yêu thương trân quý!Bỗng Suvantha ngưng nói, bên ngoài có tiếng bước chân. Hai vợ chồng hốt hoảng im lặng lắng nghe. Chay Bofa bình tĩnh bước vội đến bên giường ngồi cạnh bé Thanakri. Bất ngờ, Bun Thum,một cán bộ lãnh đạo công xã, theo sau là một toán Angkar súng ống bước vào. Hắn đưa mắt soi mói nhìn quanh căn nhà, rồi từ từ tiến về phía Suvantha, hất hàm hỏi:- Ở Phnom Penh anh làm nghề gì?Nhớ lời dặn của Phayna, người công nhân nhà máy điện, người bạn láng giềng hiện tại của anh, anh bình tĩnh trả lời:- Tôi công tác ở bộ phận sửa chữa lưu động của nhà máy điện.Bun Thum cười gằn:- Còn một tên trí thức nữa đang ẩn náu trong công xã này. Hắn là ai? Chúng ta nhất định sẽ tìm ra chân tướng của hắn với những bằng chứng cụ thể. Hắn phải chịu một hình phạt thảm khốc nhất.Bỗng có những tiếng súng nổ từ xa vẳng lại. Bun Thum cau mày như có vẻ không hài lòng. Hắn nhìn Suvantha với ánh mắt đe dọa, rồi quay ngoắt người bước ra trước cái nhìn ngỡ ngàng,lo âu của Chay Bofa. Chị ngước nhìn chồng:- Hắn nghi ngờ anh?Suvantha cười mỉa mai:- Hắn nghi ngờ bất cứ ai. Nếu như hắn thật sự tìm ra tông tích của anh thì hắn đã không tha thứ cho anh. Bỗng bé Thanakri cựa mình, khóc:- Mẹ ơi! Con đói bụng, con muốn ăn trứng gà !Chay Bofa quay lại, cố vỗ về con:- Con cố gắng ngủ đi, ngủ là hết đói liền hà…Sáng mai mẹ sẽ kiếm trứng gà cho con ăn.- Đói lắm mẹ ơi! Con muốn ăn ngay bây giờ!Suvantha nhìn vợ. Chay Bofa cố tránh cái nhìn của chồng, nước mắt ứa tràn lên má , tiếp tục dỗ con:- Nín đi Thanakri. Con không sợ vua quỷ Riep bắt con sao? Một ý nghĩ thoáng đi qua trong đầu, chị đứng dậy, trao con cho chồng:- Anh trông con, em đi đây một lát.Suvantha nhìn vợ, thắc mắc:- Khuya khoắt như thế này, em đi đâu?Chay Bofa không nói, chị hấp tấp bước ra khỏi nhà biến vào trong đêm tối. Như linh cảm một điều gì đó, Suvantha đặt con xuống chạy theo gọi vợ lại, nhưng chị đã không còn nghe thấy hay cố tình không muốn nghe, chị đã biến vào đêm tối.*Chay Bofa vẹt bụi cây, từng bước thận trọng hướng về phía sau trại nuôi gà của công xã, thường thì phía đó, mọi lần chị để ý không thấy ai canh gác. Tiếng khóc của bé Thanakri đã thôi thúc chị bằng mọi giá. Khi đến bên vách ngăn, chị đứng yên nghe ngóng trước khi ép sát người lách qua khe ván, rồi vói tay mò lên máng ăn của gà, chị hy vọng sẽ lấy được một hai trứng về cho bé Thanakri, nhưng vẫn không thấy. Chị cố rướn mình sâu thêm chút nữa để có thể vói tay xa hơn, cánh tay đau rát vì bị ép chặt giữa khe hở. Mắt chị sáng lên, đầu ngón tay chị đã đụng được cái trứng. Chị cố chịu đau, dấn tay sâu hơn, và chị đã nắm được cái trứng trong lòng bàn tay…Nhưng chị chưa kịp rút tay bỏ cái trứng vào túi áo, thì một tiếng ”ầm” vang lên. Vách ngăn đổ nhào xuống. Vẫn giữ chặt hột trứng gà trong lòng bàn tay, chị quay người bỏ chạy. Chỉ mới được một đoạn, thì một đám người đèn đuốc lố nhố đã án ngữ trước mặt. Chị bất lực đứng im như một pho tượng, nước mắt chảy tràn trên má… *Trong khi đó, ở nhà mình, Suvantha bồng con đến bên lu nước, lấy gáo múc cho con bé:- Con tạm thời uống nước cho đỡ đói, mai ba sẽ tìm cách kiếm trứng gà cho con ăn.Bé Thanakri ngước lên nhìn cha:- Chừng nào về Phnom Penh con lại được đi học phải không ba? Suvantha gật đầu, vụng về như kẻ có tội:- Ừ… - Sao đây không có trường học hở ba? - Thì mình di chuyển tạm thời thôi mà. Đâu cần phải mở trường làm gì.- Sao ở đây không có sách vở hở ba?- Ba đã nói với con rồi, ở đây người ta không thích sách và không thích cả ai đọc sách nữa.- Tại sao người ta không thích sách?Hình như Suvantha không còn kiềm chế được nữa, giọng anh vẫn nhỏ nhẹ, nhưng anh không biết mình đang nói với con:- Bởi sách dạy cho chúng ta làm con người, còn họ chỉ muốn chúng ta làm súc vật.Bé Thanakri vẫn tiếp tục:- Họ không thích sách , nhưng họ có thích múa không hở ba?Suvantha như đụng phải lửa, anh hốt hoảng nhìn con:- Sụyt! Ba cấm con không được nhắc đến chuyện mẹ biết múa đấy. Con mà nhắc đến thì họ bắt mẹ đi, giam mẹ đấy.Đôi mắt to tròn của bé Thanakri ngước lên nhìn ba:- Sao lạ vậy ba? Múa mà cũng có tội hở ba?Suvantha gắt gỏng:- Ba đã bảo không bao giờ nhắc đến chuyện múa mà! Con không vâng lời ba, không thương mẹ sao?Bé hốt hoảng nắm chặt lấy tay cha:- Con xin lỗi ba, con sẽ không nhắc nữa. Suvantha ôm chặt lấy bé Thanakri vào lòng, đôi vai anh rung lên vì xúc động. Anh cảm thấy yêu thương con hơn bao giờ, hơn cả chính mình, nhưng anh không biết rồi đây tương lai con anh sẽ ra sao con anh, tương lai sẽ ra sao. Đó chính là nỗi đau lớn nhất trong trái tim anh.Bất ngờ, Chay Bofa hai tay bị trói từ ngoài đẩy vào, theo sau là Bun Thum và toán Angkar thủ hạ của hắn. Suvantha sửng sốt nhìn vợ, còn Thanakri vùng dậy xông tới gào khóc, ôm lấy chân mẹ. Nhưng một tên Angkar lạnh lùng dùng báng súng gạt hai mẹ con rời ra, và một tên khác giữ chặt bé lại. Bé không ngớt vùng vẫy và gào lớn:- Mẹ… mẹ ơi!Bun Thum nhìn thẳng vào mặt Suvantha:- Vợ anh bị bắt quả tang vì tội ăn cắp trứng gà của công xã.Rồi hắn quay lại phía Chay Bofa, hất hàm hỏi:- Ai bảo mày làm việc này? Chay Bofa lắc đầu:- Không ai bảo tôi cả ! Tôi ăn cắp vì không nỡ nhìn con tôi đói.- Mày phải nói thật ! Bọn mày làm thế nào để tiếp tế cho bọn phản động?- Tôi không biết !- Chúng mày đừng hòng qua mặt tao. Mấy tháng nay công xã đã xảy ra nhiều vụ mất cắp. Tao chắc chắn những thứ đó chúng bay lấy không phải để ăn, mà để tiếp tế cho bọn phản động.Bé Thanakri vùng vẫy:- Mẹ ơi! Con không đòi ăn trứng gà nữa đâu.Bun Thum như hụt hẫng, quay lại :- Con bé , mày nói sao?Suvantha chen vào:- Xin các ông tha cho vợ tôi. Chẳng qua vì con chúng tôi quá đói. Ngày mai tôi sẽ đền bù lại cho các ông những gì đã mất.Bun Thum nhìn thẳng vào mặt Suvantha với ánh mắt ranh mãnh:- Anh đã học tập nội quy của công xã?Suvantha gật đầu:- Tôi hiểu…Bun Thum mỉm cười hiểm độc:- Công xã có nên dung túng kẻ ăn cắp không?Suvantha run rẩy:- Không, nhưng …Bun Thum đứng thẳng dậy, quát lớn:- Hãy đánh con mụ kia đi! Một tên Angkar cầm cây roi da bước tới trước mặt Chay Bofa. Chị từ từ lùi lại sợ hãi. Ngọn roi vung lên. Chị rú lên đau đớn, đưa tay che lấy mặt. Không chịu đựng nổi, Suvantha lao người đến ôm chầm lấy vợ. Ngọn roi da trên tay Angkar vẫn liên tục giáng xuống hai kẻ bất hạnh, trước đôi mắt sợ hãi bất lực của bé Thanakri trong đôi tay rắn như sắt của tên Angkar đang cố kìm giữ . Khi ngọn roi da ngừng lại, vợ chồng Suvantha đau đớn, mệt lả gục xuống ngất đi, không còn biết gì nữa. Bun Thum quay qua tên thủ hạ đang giữ chặt bé Thanakri, lạnh lùng ra lệnh:- Hãy đem con bé theo. Nó phải được giáo dục để trở thành những con người của các thế hệ sẽ chỉ biết có Tổ quốc và Lãnh tụ.Lập tức, tên Angkar bồng xốc bé Thanakri ra khỏi nhà, mặc cho bé vùng vẫy kêu gào. Bun Thum lạnh lùng nhìn lại hai vợ chồng một lần cuối trước khi cùng đồng bọn kéo đi. Công xã đã trở lại yên tĩnh, một sự yên tĩnh nặng nề đến khủng khiếp. Thỉnh thoảng đâu đó vẳng lại tiếng cú kêu đêm. *Hai tháng sau, một đêm ở căn nhà cũ. Suvantha và Phayna, công nhân ở nhà máy điện Phnom Penh đang nhỏ to trao đổi với nhau ở bàn. Chay Bofa đang ngồi trên giường, lần mò vá lại chiếc áo của Thanakri trong ánh đèn dầu chập choạng. Một sự im lặng ngột ngạt bao trùm. Bỗng dưng , Chay Bofa cất tiếng ru con:Con ngủ đi đừng khócCơm nguội với mật ong...
Ăn rồi con đi chơiĐi gần đừng đi xa …Lời ru miên man, diệu vợi hòa với tiếng côn trùng, tiếng ếch nhái kêu đêm. Bé Thanakri đã yên ngủ. Bé không còn nghe những lời ru ai oán của mẹ. Chị vẫn tiếp tục hát, mà không biết hát để làm gì. Chị thoáng nhớ hôm nào, đoàn người rồng rắn trên đường ra khỏi thành phố như những bóng ma lầm lũi đi về nơi vô định, trong đó có gia đình chị. Chị không làm sao quên được ánh mắt của những người đồng hành, hình như họ không che giấu nỗi hoài nghi hay thất vọng, nỗi sợ hãi hay chịu đựng khác nhau. Những gì đó đã luôn ám ảnh chị cho đến tận bây giờ. Chị tiếp tục hát, vẫn giọng trầm buồn…*Suvantha rời khỏi giường người bệnh, đứng dậy quay về phía người chồng nói:- Cứ làm đúng lời tôi chỉ dẫn chắc chắn chị nhà sẽ khỏi bệnh. Chỉ xin gia đình giữ kín đừng cho ai biết tôi đã chữa trị cho chị là được rồi.Người chồng nhìn Suvantha, giọng như nghẹn lại:- Chúng tôi không biết lấy gì để tạ ơn cứu sinh của bác sĩ, lòng dạ nào lại hại bác sĩ.Suvantha xua tay:- Khi hoạn nạn có nhau, đừng quan tâm đến ân nghĩa. Tôi phải về đây!Người chồng nói nhỏ:- Bác sĩ đợi tôi xem chừng bọn chúng có theo dõi không đã rồi hãy đi.Suvantha gật đầu, người chồng bước ra ngoài, nhìn theo những ngả tắt, nghe ngóng, rồi quay vào nhà nói với Suvantha:- Bác sĩ có thể đi được rồi.Suvantha lặng lẽ bước ra, lẻn vào đêm tối tìm đường trở về nhà. Những ngỏ tắt đã trở nên quá quen thuộc đối với anh. Anh hiểu cuộc sống của anh hoàn toàn không có lối thoát, anh là kẻ bị đày ải trong địa ngục trần gian này, nhưng dù sao cuộc sống của anh cũng có ý nghĩa. Anh tâm nguyện phải làm tất cả những gì mà một bác sĩ như anh có thể làm được trong hoàn cảnh này để bớt đi nỗi đau của những người cùng cảnh ngộ, sống chung quanh anh.* Bé Thanakri đã ngủ say. Chay Bofa nhìn đăm đăm vào khoảng tối trước mặt. Chị mơ thấy mình đang múa trên sân khấu. Đôi cánh tay Chay Bofa uốn lượn nhịp nhàng, đôi bàn tay, rồi những ngón tay duỗi ra, gập lại giao hòa với tư thế của thân thể và đôi chân, tỏa ra từ những cảm xúc của âm thanh…Chay Bofa đang thể hiện hình tượng của nàng Seda trong vũ kịch mà chị đã một thời vang tiếng. Nhưng trong khi Seda đang hân hoan giữa một thiên nhiên khoáng đạt, nàng không hề hay biết rằng vua quỷ Riep vừa xuất hiện. Hắn khao khát trước vẻ đẹp tuyệt trần của nàng, và không kiềm chế nổi, hắn nhào tới bắt lấy Seda. Nàng sợ hãi, né tránh một cách vô vọng. Cuối cùng hắn đã bắt được nàng. Nàng ngã xuống…Và, lúc đó, Chay Bofa choàng tỉnh, chị hét lên thất thanh:- A! Ai cứu tôi với?Từ bên ngoài, Suvantha nghe tiếng thét chạy nhanh vào, đến bên vợ, lo lắng hỏi:- Chay Bofa! Chuyện gì vậy?Khuôn mặt Chay Bofa ướt đẫm mồ hôi, ánh mắt hiện rõ nét hoảng loạn:- Em vừa trải qua một giấc mơ khủng khiếp. Em nhớ lại em đang diễn cảnh hoàng hậu Seda bị tên vua quỷ Riep bắt cóc…Suvantha nắm lấy đôi bàn tay vợ, giọng dịu dàng: - Em bình tĩnh lại đi. Đó chỉ là một giấc mơ, mà dù là thật thì cũng chỉ là một vở diễn.Chay Bofa ngước lên, thổn thức:- Chúng ta bị đưa đến đây bao lâu rồi hả anh?Suvantha gắng gượng mỉm cười, hình như anh rất sợ khi phải trả lời câu hỏi này. Anh nhớ dưới thời Lon Nol, khi đó anh đang làm việc ở Bệnh viện Trung ương Phnom Penh, anh là một bác sĩ giải phẫu nổi tiếng, dù được ưu đãi, nhưng điều đó không làm anh bớt ray rứt và phẫn nộ. Anh đã không chịu đựng nổi sự thối nát, mục rữa của xã hội đó, và anh đã mong chờ một ngày mai công bằng và tốt đẹp hơn cho tất cả mọi người. Thế rồi, họ đã đến, đến như những nhân vật thần thoại mà anh hằng ngưỡng mộ. Dưới mắt anh thì họ là đại biểu cho những gì cao quý nhất của kiếp người- đó là phẩm giá, đạo đức, là sự công bằng, tình yêu, là lòng vị tha…là những phẩm chất đã thúc đẩy anh đến với công việc của người thầy thuốc. Anh còn nhớ hôm ấy, trong nỗi vui mừng vô hạn, hai vợ chồng anh đã thắp lên những cây nến của ngày cưới để đón mừng cuộc đổi thay lịch sư . Và ngay lúc đó, một toán Angkar đã xông vào, dùng súng và lưỡi lê xua cả gia đình anh ra khỏi nhà, đẩy đi, đi mãi cùng với hằng nghìn, hằng triệu người khác. Và rồi, trên chặng đường dài khủng khiếp đó, anh đã nhìn thấy những cảnh giết người công khai không xét xử, những xác người thối rữa bị bỏ lại, cả những người còn sống thoi thóp nằm ngổn ngang. Anh đã nghe thấy những giọt nước mắt, những lời kêu gào xé ruột, đã chứng kiến nỗi căm thù sục sôi, và chỉ thấy nỗi căm thù đó trút xuống trên đầu những người dân vô tội…- Em không nhớ thật sao?- Hình như em đã mất đi ý niệm về thời gian.- Chúng ta đã bị đuổi ra khỏi Phnom Penh hơn tám tháng rồi!- Tám tháng? Tám tháng quả thật quá dài đối với kiếp người như chúng ta hiện tại. Họ đã cướp mất mẹ và con trai chúng ta. Hằng ngày còn biết bao nhiêu người bị bắt, bị đày đọa đến chết. Chắc chẳng bao giờ em còn được trở lại nhà hát…Suvantha đau đớn gật đầu, anh nhớ lại những cảnh giết người mà anh từng chứng kiến, mà nạn nhân là những người trí thức. Họ là nhà sử học có mơ ước viết lại lịch sử của giai đoạn đang diễn ra, một nhà vật lý ,giáo sư của một trường Đại học, một luật sư ở Tòa Thượng thẩm.., những người anh tình cờ quen biết trên đường. Tất cả họ đều bị giết chỉ vì bọn chúng khám phá ra họ là những trí thức. Khác với mọi nơi trên thế giới, ở đây trí thức là một tội và kẻ có tội phải được kết án ngay không cần xét xử. Họ bị hành quyết trước mắt anh, bằng những nhát cuốc chặt vào đầu. Anh đã tận mắt chứng kiến những chiếc đầu rơi xuống, lăng lông lốc, máu văng tung tóe. Những thân phận người lạc loài, đã không được chọn lựa miền đất đầu thai, cũng không quyết định được chính cái chết của mình. Họ còn bất hạnh hơn cả cỏ cây, côn trùng…- Anh cũng vậy. Anh sẽ chẳng bao giờ được trở lại bệnh viện cầm con dao mổ trong tay. Anh đã phải che giấu tên tuổi, nghề nghiệp vì sợ bị phát hiện là một trí thức. Anh chữa bệnh mà cứ phải lén lút như một kẻ tội phạm.Chay Bofa như bừng tỉnh, nhìn chồng lo lắng:- Anh vừa đi chữa bệnh? Có cần thiết không khi điều đó đe dọa đến sinh mạng của anh? Suvantha đăm đăm nhìn đôi bàn tay của vợ, nó đã không còn giữ được vẻ thon dài xinh đẹp của một diễn viên múa Apsara thuở nào, vì phải lao động ngoài công trường từ sáng đến tối . Anh thấy thương cảm đến ứa nước mắt. Anh áp bàn tay chị lên má mình, giọng nhẹ nhàng:- Nếu anh không làm điều đó thì anh đâu còn là anh, đâu còn là người chồng mà em yêu thương trân quý!Bỗng Suvantha ngưng nói, bên ngoài có tiếng bước chân. Hai vợ chồng hốt hoảng im lặng lắng nghe. Chay Bofa bình tĩnh bước vội đến bên giường ngồi cạnh bé Thanakri. Bất ngờ, Bun Thum,một cán bộ lãnh đạo công xã, theo sau là một toán Angkar súng ống bước vào. Hắn đưa mắt soi mói nhìn quanh căn nhà, rồi từ từ tiến về phía Suvantha, hất hàm hỏi:- Ở Phnom Penh anh làm nghề gì?Nhớ lời dặn của Phayna, người công nhân nhà máy điện, người bạn láng giềng hiện tại của anh, anh bình tĩnh trả lời:- Tôi công tác ở bộ phận sửa chữa lưu động của nhà máy điện.Bun Thum cười gằn:- Còn một tên trí thức nữa đang ẩn náu trong công xã này. Hắn là ai? Chúng ta nhất định sẽ tìm ra chân tướng của hắn với những bằng chứng cụ thể. Hắn phải chịu một hình phạt thảm khốc nhất.Bỗng có những tiếng súng nổ từ xa vẳng lại. Bun Thum cau mày như có vẻ không hài lòng. Hắn nhìn Suvantha với ánh mắt đe dọa, rồi quay ngoắt người bước ra trước cái nhìn ngỡ ngàng,lo âu của Chay Bofa. Chị ngước nhìn chồng:- Hắn nghi ngờ anh?Suvantha cười mỉa mai:- Hắn nghi ngờ bất cứ ai. Nếu như hắn thật sự tìm ra tông tích của anh thì hắn đã không tha thứ cho anh. Bỗng bé Thanakri cựa mình, khóc:- Mẹ ơi! Con đói bụng, con muốn ăn trứng gà !Chay Bofa quay lại, cố vỗ về con:- Con cố gắng ngủ đi, ngủ là hết đói liền hà…Sáng mai mẹ sẽ kiếm trứng gà cho con ăn.- Đói lắm mẹ ơi! Con muốn ăn ngay bây giờ!Suvantha nhìn vợ. Chay Bofa cố tránh cái nhìn của chồng, nước mắt ứa tràn lên má , tiếp tục dỗ con:- Nín đi Thanakri. Con không sợ vua quỷ Riep bắt con sao? Một ý nghĩ thoáng đi qua trong đầu, chị đứng dậy, trao con cho chồng:- Anh trông con, em đi đây một lát.Suvantha nhìn vợ, thắc mắc:- Khuya khoắt như thế này, em đi đâu?Chay Bofa không nói, chị hấp tấp bước ra khỏi nhà biến vào trong đêm tối. Như linh cảm một điều gì đó, Suvantha đặt con xuống chạy theo gọi vợ lại, nhưng chị đã không còn nghe thấy hay cố tình không muốn nghe, chị đã biến vào đêm tối.*Chay Bofa vẹt bụi cây, từng bước thận trọng hướng về phía sau trại nuôi gà của công xã, thường thì phía đó, mọi lần chị để ý không thấy ai canh gác. Tiếng khóc của bé Thanakri đã thôi thúc chị bằng mọi giá. Khi đến bên vách ngăn, chị đứng yên nghe ngóng trước khi ép sát người lách qua khe ván, rồi vói tay mò lên máng ăn của gà, chị hy vọng sẽ lấy được một hai trứng về cho bé Thanakri, nhưng vẫn không thấy. Chị cố rướn mình sâu thêm chút nữa để có thể vói tay xa hơn, cánh tay đau rát vì bị ép chặt giữa khe hở. Mắt chị sáng lên, đầu ngón tay chị đã đụng được cái trứng. Chị cố chịu đau, dấn tay sâu hơn, và chị đã nắm được cái trứng trong lòng bàn tay…Nhưng chị chưa kịp rút tay bỏ cái trứng vào túi áo, thì một tiếng ”ầm” vang lên. Vách ngăn đổ nhào xuống. Vẫn giữ chặt hột trứng gà trong lòng bàn tay, chị quay người bỏ chạy. Chỉ mới được một đoạn, thì một đám người đèn đuốc lố nhố đã án ngữ trước mặt. Chị bất lực đứng im như một pho tượng, nước mắt chảy tràn trên má… *Trong khi đó, ở nhà mình, Suvantha bồng con đến bên lu nước, lấy gáo múc cho con bé:- Con tạm thời uống nước cho đỡ đói, mai ba sẽ tìm cách kiếm trứng gà cho con ăn.Bé Thanakri ngước lên nhìn cha:- Chừng nào về Phnom Penh con lại được đi học phải không ba? Suvantha gật đầu, vụng về như kẻ có tội:- Ừ… - Sao đây không có trường học hở ba? - Thì mình di chuyển tạm thời thôi mà. Đâu cần phải mở trường làm gì.- Sao ở đây không có sách vở hở ba?- Ba đã nói với con rồi, ở đây người ta không thích sách và không thích cả ai đọc sách nữa.- Tại sao người ta không thích sách?Hình như Suvantha không còn kiềm chế được nữa, giọng anh vẫn nhỏ nhẹ, nhưng anh không biết mình đang nói với con:- Bởi sách dạy cho chúng ta làm con người, còn họ chỉ muốn chúng ta làm súc vật.Bé Thanakri vẫn tiếp tục:- Họ không thích sách , nhưng họ có thích múa không hở ba?Suvantha như đụng phải lửa, anh hốt hoảng nhìn con:- Sụyt! Ba cấm con không được nhắc đến chuyện mẹ biết múa đấy. Con mà nhắc đến thì họ bắt mẹ đi, giam mẹ đấy.Đôi mắt to tròn của bé Thanakri ngước lên nhìn ba:- Sao lạ vậy ba? Múa mà cũng có tội hở ba?Suvantha gắt gỏng:- Ba đã bảo không bao giờ nhắc đến chuyện múa mà! Con không vâng lời ba, không thương mẹ sao?Bé hốt hoảng nắm chặt lấy tay cha:- Con xin lỗi ba, con sẽ không nhắc nữa. Suvantha ôm chặt lấy bé Thanakri vào lòng, đôi vai anh rung lên vì xúc động. Anh cảm thấy yêu thương con hơn bao giờ, hơn cả chính mình, nhưng anh không biết rồi đây tương lai con anh sẽ ra sao con anh, tương lai sẽ ra sao. Đó chính là nỗi đau lớn nhất trong trái tim anh.Bất ngờ, Chay Bofa hai tay bị trói từ ngoài đẩy vào, theo sau là Bun Thum và toán Angkar thủ hạ của hắn. Suvantha sửng sốt nhìn vợ, còn Thanakri vùng dậy xông tới gào khóc, ôm lấy chân mẹ. Nhưng một tên Angkar lạnh lùng dùng báng súng gạt hai mẹ con rời ra, và một tên khác giữ chặt bé lại. Bé không ngớt vùng vẫy và gào lớn:- Mẹ… mẹ ơi!Bun Thum nhìn thẳng vào mặt Suvantha:- Vợ anh bị bắt quả tang vì tội ăn cắp trứng gà của công xã.Rồi hắn quay lại phía Chay Bofa, hất hàm hỏi:- Ai bảo mày làm việc này? Chay Bofa lắc đầu:- Không ai bảo tôi cả ! Tôi ăn cắp vì không nỡ nhìn con tôi đói.- Mày phải nói thật ! Bọn mày làm thế nào để tiếp tế cho bọn phản động?- Tôi không biết !- Chúng mày đừng hòng qua mặt tao. Mấy tháng nay công xã đã xảy ra nhiều vụ mất cắp. Tao chắc chắn những thứ đó chúng bay lấy không phải để ăn, mà để tiếp tế cho bọn phản động.Bé Thanakri vùng vẫy:- Mẹ ơi! Con không đòi ăn trứng gà nữa đâu.Bun Thum như hụt hẫng, quay lại :- Con bé , mày nói sao?Suvantha chen vào:- Xin các ông tha cho vợ tôi. Chẳng qua vì con chúng tôi quá đói. Ngày mai tôi sẽ đền bù lại cho các ông những gì đã mất.Bun Thum nhìn thẳng vào mặt Suvantha với ánh mắt ranh mãnh:- Anh đã học tập nội quy của công xã?Suvantha gật đầu:- Tôi hiểu…Bun Thum mỉm cười hiểm độc:- Công xã có nên dung túng kẻ ăn cắp không?Suvantha run rẩy:- Không, nhưng …Bun Thum đứng thẳng dậy, quát lớn:- Hãy đánh con mụ kia đi! Một tên Angkar cầm cây roi da bước tới trước mặt Chay Bofa. Chị từ từ lùi lại sợ hãi. Ngọn roi vung lên. Chị rú lên đau đớn, đưa tay che lấy mặt. Không chịu đựng nổi, Suvantha lao người đến ôm chầm lấy vợ. Ngọn roi da trên tay Angkar vẫn liên tục giáng xuống hai kẻ bất hạnh, trước đôi mắt sợ hãi bất lực của bé Thanakri trong đôi tay rắn như sắt của tên Angkar đang cố kìm giữ . Khi ngọn roi da ngừng lại, vợ chồng Suvantha đau đớn, mệt lả gục xuống ngất đi, không còn biết gì nữa. Bun Thum quay qua tên thủ hạ đang giữ chặt bé Thanakri, lạnh lùng ra lệnh:- Hãy đem con bé theo. Nó phải được giáo dục để trở thành những con người của các thế hệ sẽ chỉ biết có Tổ quốc và Lãnh tụ.Lập tức, tên Angkar bồng xốc bé Thanakri ra khỏi nhà, mặc cho bé vùng vẫy kêu gào. Bun Thum lạnh lùng nhìn lại hai vợ chồng một lần cuối trước khi cùng đồng bọn kéo đi. Công xã đã trở lại yên tĩnh, một sự yên tĩnh nặng nề đến khủng khiếp. Thỉnh thoảng đâu đó vẳng lại tiếng cú kêu đêm. *Hai tháng sau, một đêm ở căn nhà cũ. Suvantha và Phayna, công nhân ở nhà máy điện Phnom Penh đang nhỏ to trao đổi với nhau ở bàn. Chay Bofa đang ngồi trên giường, lần mò vá lại chiếc áo của Thanakri trong ánh đèn dầu chập choạng. Một sự im lặng ngột ngạt bao trùm. Bỗng dưng , Chay Bofa cất tiếng ru con:Con ngủ đi đừng khócCơm nguội với mật ong...
Quét Virus: An toàn
